पुरेशी योग्य जागा आणि बांधकाम

घराचे स्थान निरोगी असावे. गोंगाट, प्रदूषण यांपासून शक्यतो घर पुरेसे सुरक्षित असावे. घरातल्या माणसांच्या संख्येच्या हिशेबात घरातली जागा, खोल्या,सोयी पुरेशा आहेत काय? कुटुंबाच्या मानाने घर लहान पडत असेल तर अनेक अडचणी निर्माण होतात. लहान घरातही पडदे/पडदी करून थोडी सोय करता येते. खेडयांतील गावठाणात जागांची टंचाई असते. घरे लहान व एकमेकांना लागून असतात. नव्या घरांत मात्र जास्त सोयी करणे शक्य असते. सर्वसाधारणपणे प्रति माणशी 100 चौ.फूट जागा असावी. घराची उंची निदान 10 फूट असावी म्हणजे हवा खेळती राहते आणि कोंदटपणा जाणवत नाही.

घराची रचना आणि बांधकाम

उंदीर,साप,किडे यांच्यापासून सुरक्षितता, उजेड व हवा खेळण्यासाठी खिडक्यांची आणि दरवाज्यांची रचना, ओल न राहणे, इत्यादी अनेक गोष्टी घरबांधणीत बघाव्यात. घराचे जोते पुरेसे उंच ठेवले तर उंदीर व इतर प्राण्यांपासून थोडे संरक्षण मिळते. यामुळे पावसाळयात ओलही रहात नाही.

जमीन सारवण्याऐवजी टाईल्स किंवा सिमेट कोबा केल्यास स्वच्छता राहू शकते. सिमेंट कोब्याचा खर्च फार येत नाही. खिडक्या पुरेशा व समोरासमोर असल्यास हवा खेळती राहते आणि घर जास्त तापत नाही. याच दृष्टीने पत्र्याऐवजी कौले असणे फायद्याचे ठरते. मातीच्या भिंतींमुळे घर उन्हाळयात थंड आणि हिवाळयात उबदार राहते. आधुनिक घरबांधणी शास्त्रात यासाठी न भाजलेल्या मातीच्या विटा (थोडे सिमेंट वापरुन) वापरण्याची पध्दत आहे. मात्र अशा मातीच्या विटांच्या भिंतीवर छप्पर पुढे आलेले असले तर पावसापासून संरक्षण मिळते.

 

लेखक : डॉ. श्याम अष्टेकर

(MBBS, MD community Medicine)

संदर्भ : आरोग्याविद्या