कंबरदुखी आणि आयुर्वेद उपचार

कंबरदुखीची तक्रार सर्वात जास्त आढळून येते ती श्रमजीवी वर्गामध्ये. या व्यक्तींमध्ये सतत निरनिराळ्या तऱ्हेची ओझी उचलल्यामुळे कंबरदुखी निर्माण होते. (अर्थात मध्यमवर्गीयांमध्येदेखील गॅस सिलिंडरसारख्या वस्तू उचलणे, पाणी भरणे इत्यादी काही जड कामे केल्यानेही कंबरदुखी निर्माण होऊ शकते.)सततच्या उभे राहण्याने कंबरेचे दुखणे निर्माण होऊ शकते. तसेच सततच्या बैठकीमुळेही हे दुखणे त्रास देऊ शकते. मोठे अधिकारी ज्या Executive chair वर बसतात, त्या खुर्चीचा पाठीचा कोन (Angle) सदोष असल्यास त्यामुळे या अधिकारीवर्गात पाठीच्या खालचा भाग दुखण्याचा त्रास होऊ शकतो.दुचाकी वाहनांची संख्या दिवसेंदिवस वाढत चालली आहे.

शरीरातील चरबीचे प्रमाण वाढून त्यामुळे शरीराची जाडी वाढल्यानेही कंबरदुखीचा त्रास होऊ शकतो. स्त्रीवर्गामध्ये या त्रासाचे प्रमाण फार मोठे आहे असे दिसते. गृहिणीला घरकामाचा पडणारा ताण तसेच गर्भाशयाशी संबंधित काही तक्रारी या कंबरदुखीस कारणीभूत ठरतात. यामध्ये मासिक पाळीच्या तक्रारी, अंगावर पांढरे जाणे (ज्यास श्वेतप्रदर म्हटले जाते.) अशा तक्रारी स्त्रियांमध्ये कंबरदुखी निर्माण करतात. अशाप्रकारे यापैकी कोणत्याही एक किंवा अनेक कारणांनी निर्माण झालेली कंबरदुखी मनुष्याला अस्वस्थ करते. बसताना किंवा उठताना कंबरेच्या ठिकाणी तीव्र किवा सौम्य अशा वेदना जाणवतात. शरीराची हालचाल नीट करता येत नाही आणि अशा अवस्थेत या दुखण्यावर काही उपचार आहे का असे रुग्णास वाटू लागते.

अगदी सुरुवातीपासून सांगितल्याप्रमाणे हा रुग्ण बरेच प्रयोग स्वतःवरच करून पाहतो.ही गोष्ट अर्थातच चांगली नाही. कंबरदुखीसाठी आपल्या वैद्यकीय सल्लागाराचा सल्ला त्वरेने घेणे आवश्यक ठरते.कंबरदुखीचा रुग्ण वैद्याकडे आल्यावर सामान्यतः त्या दुखण्याची कारणे शोधून काढणे हे प्रथम कर्तव्य ठरते. ते कारण मिळाल्यावर ते परत घडणार नाही याची दक्षता घेणे महत्त्वाचे ठरते. योग्यप्रकारे विश्रांती घेणे हा या उपचारातील एक प्रमुख भाग ठरतो. आपली हालचाल नियंत्रित ठेवणे, अधिक श्रम न करणे, वजन न उचलणे या काही गोष्टी पाळाव्यात लागतात.त्यानंतर प्रत्यक्ष उपचाराचा भाग येतो. त्यामध्ये सांधेदुखीत उपयोगी पडणारे काही गुगुळ कल्प महत्त्वाचे ठरतात. त्यामध्ये लक्षदी गुगुळ इत्यादीचा समावेश आहे.लक्षादि गुगुळ लाक्षा म्हणजे लाख नावाचे वनस्पती द्रव्य असते. कंबरेच्या ठिकाणी असलेल्या अवयवांचे (अस्थी व तत्सम घटक) व्यवस्थित रितीने पोषण करण्याचे कार्य या लाखेमुळे होतो. याचा डोस मात्र प्रकृतीनुसार ठरवावा लागतो.