एल्सी वर्दिंग्टन क्लूझ पार्सन्झ

एल्सी  वर्दिंग्टन क्लूझ पार्सन्झ : (२७ नोव्हेंबर १८७५- १९ डिसेंबर १९४१). अमेरिकन मानवशास्त्रज्ञ. जन्म न्यूयॉर्क येथे. बर्नार्ड कॉलेजमधून बी.ए. (१८९५). नंतर कोलंबिया विद्यापीठात फ्रँकलिन गिडिंन्झ यांच्या मार्गदर्शनाखाली समाजशास्त्राचा अभ्यास करून एम्.ए. (१८९७) व पीएच्.डी (१८९९) संपादन केली. कोलंबिया विद्यापीठातच सुरुवातीस अधिछात्र म्हणून (1899-1902) व नंतर समाजशास्त्राच्या व्याख्यात्या म्हणून काम केले (१९०२ – ०५). पुढे न्यूयॉर्क येथे नव्याने स्थापन झालेल्या ‘न्यू स्कूल फॉर सोशल रिसर्च’ (१९१९) या संस्थेत विभागप्रमुखाची जबाबदारी सांभाळली. हर्बर्ट पार्सन्झ या वकिलाशी विवाह (१९००).

द ओल्ड फॅशन्ड वुमन

नैर्ऋत्य अमेरिकेचा दौरा करत असताना (१९१५) तेथील प्वेब्लो जमातीने त्यांचे लक्ष वेधून घेतले; त्यामुळे पार्सन्झ मानवशास्त्राकडे वळल्या. पुढे मानवशास्त्राचे आणि अमेरिकन इंडियन लोकांच्या संस्कृतीचे त्यांनी प्रसिद्ध मानवशास्त्रज्ञ फ्रँट्स बोअस व प्लिनी ई. गॉडर्ड यांच्याकडे सखोर अध्ययन केले. त्यानंतर सु. २५ वर्षे त्यांनी प्वेब्लो जमातीचा सर्वंकष अभ्यास केला. या परिशीलनातून व असंख्य काटेकोर तपशीलांच्या आधाराने त्यांनी लिहिलेल्या प्लेब्लो इंडियन रिलिजन (१९३९) या पुस्तकामुळे मानवशास्त्रज्ञ म्हणून त्यांना मान्यता लाभली. मानवशास्त्रातील त्यांची पुढील पुस्तकेही प्रसिद्ध आहेत : मिल्टा : टाउन ऑफ द सोल्स (१९३६), नोट्स ऑन झ्यूनी (२ खंड, १९१७) व पेगुची, कँटन ऑफ ओटाव्हालो (मरणोत्तर प्रसिद्ध, १९४५).

निग्रो लोकविद्येचाही त्यांचा दीर्घ व्यासंग होता.  त्या दृष्टीने त्यांचा फोकलोअर ऑफ अँटिलिस : फ्रेंच अँड इंग्लिश हा तीन खंडांतील (१९३३ – ४३) ग्रंथ उल्लेखनीय आहे. जर्नल ऑफ अमेरिकन फोकलोअरच्या त्या १९१८ पासून अखेरपर्यंत सहसंपादिका होत्या.

न्यूयॉर्क येथे त्यांचे निधन झाले. त्यांच्या स्मरणार्थ जर्नल ऑफ अमेरिकन फोकलोअरने खास अंक काढला होता (१९४३).

लेखक - नरेश परळीकर

स्त्रोत - मराठी विश्वकोश