कोरडवाहू शेती - उपाययोजना

• या वर्षीच्या अपरिहार्य परिस्थितीत 31 ऑगस्टपर्यंत पेरणीयोग्य पाऊस झाल्यास संकरित बाजरी, सूर्यफूल, तूर + एरंडी आणि धने यांची लागवड करावी.
• उशिरा पेरणीसाठी शक्‍यतो सरळ वाणांचा वापर करावा. आंतरपीक पद्धतीचा अवलंब करावा. पेरणीसाठी 25 टक्के अधिक हेक्‍टरी बियाण्याचा वापर करावा व रासायनिक खताची मात्रा 25 टक्‍क्‍यांनी कमी करावी.
• पीकवाढीच्या काळात 15 ते 20 दिवसांची उघडीप असल्यास जमिनीतील उपलब्ध ओलावा टिकविण्यासाठी शेत तणविरहित ठेवावे. निंदणी, खुरपण किंवा तणनाशकांचा वापर करून तण नियंत्रण करावे.
• सोयाबीन या पिकात उगवणीनंतर 15-20 दिवसांनंतर इमॅझीथापर हे तणनाशक 300 मिली प्रतिएकरी 200 लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी.
• कपाशी या पिकामध्ये रूंद पानाच्या तणाच्या नियंत्रणासाठी पायरीथायोबॅक सोडियम हे तणनाशक 250 मिली, तर एकदल वर्गीय तणासाठी क्विझॉलफॉप इथाईल 180 मिली प्रतिएकरी 200 लिटर पाण्यात मिसळून तणांवर फवारावे. तणांची अवस्था 2 ते 4 पानांवर असावी.
• पावसाने उघडीप दिल्यास हलकी कोळपणी करून जमिनीत पडलेल्या भेगा बुजवून घ्याव्यात. आच्छादनासाठी गिरीपुष्प किंवा सुबाभूळ पाला 3 टन प्रतिहेक्‍टरी किंवा सोयाबीन/ गहू पिकाचे उपलब्ध असलेले काड 2 ते 2.5 टन प्रतिहेक्‍टर पसरावे.
• कोळप्याच्या साह्याने अथवा लाकडी नांगरास 5-6 इंचांवर दोरी बांधून 4 ओळींनंतर 4 ते 5 आठवड्यांनी सऱ्या काढाव्यात. यामुळे पडणाऱ्या पावसाचे मूलस्थानी जलसंवर्धन होण्यास मदत होते.
• आंतरमशागतीची कामे उताराला आडवी करावीत.
• पोटॅशियम नायट्रेट 10 ते 15 ग्रॅम प्रतिलिटर किंवा म्युरेट ऑफ पोटॅश 10 ग्रॅम प्रतिलिटर याप्रमाणे फवारणी करावी.
• पिकातून होणारे बाष्पोत्सर्जन कमी होण्यासाठी केओलीन 70 ग्रॅम प्रतिलिटरप्रमाणे फवारणी करावी.
• पावसाचा ताण दीर्घकाळ झाल्यास पिकावर किडींचा प्रादुर्भाव वाढतो. अशा वेळी कपाशीवर तुडतुडे या रस शोषक किडीचा प्रादुर्भाव आढळून येत आहे. त्या ठिकाणी ऍसिफेट 20 ग्रॅम किंवा थायामेथोक्‍झाम 4 ग्रॅम प्रति 10 लिटर पाण्यात मिसळून फवारावे.
• कपाशीमध्ये फूलकिडे या किडींचा प्रादुर्भाव आढळून येत आहे. त्याच्या नियंत्रणासाठी फिप्रोनिल 20 मिली किंवा ऍसिफेट 20 ग्रॅम 10 लिटर पाण्यात मिसळून फवारावे.
• सोयाबीन पिकामध्ये उंट अळीचा प्रादुर्भाव दिसून येत आहे. त्याच्या नियंत्रणासाठी ट्रायझोफॉस 20 मिली किंवा क्विनॉलफॉस 20 मिली प्रति 10 लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी. कपाशी, सोयाबीन व गरजेनुसार तूर या पिकांमध्ये पहिली फवारणी प्राधान्याने कडूनिंबावर आधारीत किटकनाशकाची पाच मिली प्रतिलिटर किंवा 5 टक्के निंबोळी अर्काची घ्यावी.
• पाण्याची/सिंचनाची उपलब्धता असल्यास संरक्षित किंवा पीक वाचविण्यासाठी पाणी द्यावे. तुषार सिंचन, ठिबक सिंचन पद्धतीचा अवलंब करावा.
• सध्या कपाशीमध्ये पीक पिवळसर लाल पडून निस्तेज होणे अशी लक्षणे दिसून येत आहेत. अशा ठिकाणी युरिया 150 ग्रॅम प्रति 10 लिटर पाण्यात मिसळून व पोटॅश 100 ग्रॅम प्रति 10 लिटर पाण्यात मिसळून आळवणी करावी. तसेच 10-12 दिवसांनंतर डीएपी (खत) 150 ग्रॅम प्रति 10 लिटर पाण्यात मिसळून आळवणी करावी.
• जनावरांसाठी चारा कार्यक्षमरीत्या वापरावा. कडबाकुट्टी करून वापरावा.

--------------------------------------------------------------------------------------------

स्त्रोत: अग्रोवन