प्लास्टिक बाटल्यांतून रोपवाटिका

प्लास्टिकच्या वाया गेलेल्या बाटल्यांमधून रोपवाटिकेची निर्मिती

१) २ लिटर क्षमतेच्या प्लास्टिकच्या वाया गेलेल्या बाटल्या आडव्या म्हणजे लांबीच्या दिशेत कापून रोपवाटिकेत भाताची रोपं करण्यासाठी वाफा म्हणून वापरल्या जातात.
२) ह्या अर्ध्या कापलेल्या बाटल्यांमध्ये गाळ, गांडूळखत आणि खाचरामधलं तूस ३:२:१ ह्या प्रमाणात भरलं जातं. अशा एका (म्हणजे अर्ध्या) बाटलीसाठी हे साहित्य सुमारे ३०० ग्रॅम लागतं.
३) अमृतपाणी किंवा बीजामृताची प्रक्रिया केलेले बियाणे ह्या बाटलीत बनवलेल्या वाफ्यात लावले जाते. अशा प्रत्येक वाफ्यात १० ग्रॅम बिया पेरल्या जातात.
४) दर दोन दिवसांने पाणी देऊन ह्या वाफ्यांमध्ये ओलावा कायम ठेवला जातो.
५) शेतामध्ये पुर्नपेरणी करण्यासाठी १० दिवसांत ही रोपटी पेरणी योग्य बनतात.

एक हेक्टर जमिनीवर पुर्नपेरणी करण्यासाठी खालीलप्रमाणे साहित्य लागेल

अर्ध्या कापलेल्या रिकाम्या बाटल्या   =      ६२५
बियाणं                        =      ६.३ किलो
गाळ                          =      ९३.८ किलो
गांडूळखत                      =      ६२.५ किलो
राख                          =       ३१ किलो
तयार होणार्‍या रोपट्यांची संख्या     =     २,००,०००    

मोठ्या शहरांच्या आसपास वसलेल्या खेड्यांमध्ये ही पद्धत उपयोगी आहे कारण तिथे जागा कमी आणि मजूरीचे दर जास्त असतात.

चित्र - बाटलीमध्ये वाढवलेली रोपे

स्रोत: लागवडीच्या सेंद्रीय पद्धती
फूड अ‍ॅँड अ‍ॅग्रिकल्चरल ऑर्गनायझेशन, नवी दिल्ली आणि
नॅशनल सेंटर फॉर ऑर्गॅनिक फार्मिंग, गाझियाबाद
ह्यांचा तांत्रिक सहकार्यात्मक प्रकल्प

निर्मिती - महाराष्ट्र ऑर्गॅनिक फार्मिंग फेडरेशन (मॉफ), श्री. संजय पाटील, जव्हार तालुका, ठाणे