वाइन द्राक्ष पिकातील रोगनियंत्रण खर्चात बचतीसाठी "फिटोवीड' प्रकल्प
वाइन द्राक्ष पिकातील रोगनियंत्रण खर्चात बचतीसाठी "फिटोवीड' प्रकल्प
वाइन द्राक्ष पिकातील बुरशीजन्य रोगांच्या नियंत्रणासाठी कार्यक्षम पद्धतींचा शोध घेण्यासाठी बास्क इन्स्टिट्यूट फॉर ऍग्रिकल्चरल रिसर्च ऍण्ड डेव्हलपमेंट (नेकर टेक्‍निलिया) यांनी तीन वर्षांच्या एका प्रकल्पाची आखणी केली आहे, त्यामुळे पिकातील फवारण्यांची संख्या कमी झाल्यास आर्थिकदृष्ट्या उपयुक्त राहणार असून, पर्यावरणावरील विपरीत परिणाम कमी होणार आहेत.
द्राक्ष पिकातील बुरशीजन्य रोगांच्या नियंत्रणासाठी कार्यक्षम पद्धती
द्राक्ष पिकामध्ये करपा (मिल्ड्यू) आणि भुरी (ओडीयम) या दोन रोगांमुळे उत्पादन खर्चात प्रचंड वाढ होते. या रोगांच्या नियंत्रणासाठी सातत्याने आणि अधिक तीव्रतेने फवारण्या कराव्या लागतात. मात्र, त्याच वेळी पिकातील अवशेषांसंदर्भात काळजी घ्यावी लागते. त्याचप्रमाणे या सातत्याने केल्या जाणाऱ्या फवारण्यांमुळे आर्थिक आणि पर्यावरणावर विपरीत परिणाम होतात. द्राक्ष शेतीतील फवारण्यांची संख्या कमी करण्यासाठी बास्क इन्स्टिट्यूट फॉर ऍग्रिकल्चरल रिसर्च ऍण्ड डेव्हलपमेंट (नेकर टेक्‍निलिया) यांनी तीन वर्षांच्या प्रकल्पाची आखणी केली आहे. प्रकल्पाचे नाव फिटोवीड असे आहे. विशेषतः वाइनच्या द्राक्ष पिकामध्ये पीक संरक्षणासाठी नव्या पद्धतीचा अवलंब करण्यात येणार आहे. बास्क येथील कृषी वातावरण विभागानुसार, या धोरणामध्ये होत असलेल्या बदलाचा अभ्यास करण्यात येणार आहे. त्यामध्ये किमान बुरशीनाशकांचा वापर करण्यासंदर्भात प्रयत्न करण्यात येतील.
- पारंपरिक कीडनाशकांच्या वापरामुळे रोगांच्या बुरशीमध्ये प्रतिकारकता विकसित होत असून, त्यांचे अंशही प्रक्रियेदरम्यान राहतात. प्रक्रियेतील टाकाऊ घटकांतील कीडनाशकांच्या सक्रिय अंशाचे प्रमाण मोजण्यात येणार आहे. या कीडनाशकांच्या प्रमाणावर पर्यावरणातील नेमके कोणते घटक परिणाम करतात, याचाही अभ्यास करण्यात येणार आहे.
- मिल्ड्यू आणि ओडीयम या बुरशींच्या नियंत्रणासाठी वापरल्या जाणाऱ्या विविध पद्धतींनुसार अंशाचे मोजमाप करण्यात येणार आहे.
- या कीडनाशकांचे माणसांच्या आरोग्यावर होणाऱ्या परिणामांचाही अभ्यास करण्यात येणार आहे.
- पीक संरक्षणासाठी शून्य टाकाऊ घटकांवर आधारित पर्यायी उत्पादनांची परिणामकारकता तपासण्यात येईल.
बुरशीजन्य रोगांचे लवकर निदान
अनेक वेळा रोगांची लक्षणे बागेमध्ये दिसल्यानंतर रोगांचा प्रसार वेगाने होत असतो. तंत्रज्ञानाचा वापर करून करपा आणि भुरी या दोन्ही रोगांचे लवकर निदान करण्यासाठी प्रयत्न केले जातील. डोळ्यांना रोगांची लक्षणे दिसण्याआधीच बुरशीचा प्रादुर्भाव ओळखण्यासाठी संशोधक प्रयत्न करीत आहेत, त्यामुळे रोगांच्या नियंत्रणासाठी अधिक काटेकोरपणा आणणे शक्‍य होईल.
स्त्रोत: अग्रोवन
अंतिम सुधारित : 10/7/2020
आगळीवेगळी खानावळ हरसूलजवळील खोरीपाडाच्या ग्रामस्था...
सिंचनाच्या स्वाभाविक मर्यादा विचारात घेऊनही कृषी उ...
दुग्ध प्रक्रिया प्रकल्पासाठी आवश्‍यक इमारत ही विवि...
केंद्र शासनाच्या शेती व शेतकरी कल्याण विभागाने ही ...
