जंगलात अनेक प्राणी आपापली विष्ठा गाडून टाकतात. पाळीव प्राण्यांपैकी मांजर आपली विष्ठा लगोलग गाडून टाकते. आपला वास दुस-यांना लागू नये हे शिकारी तत्त्व मांजर वर्गातील प्राणी वापरतात.
मानवी विष्ठा आणि माणूस यांचा संबंध येणार नाही अशा प्रकारे विष्ठेची विल्हेवाट लावणे हे मुख्य तत्त्व आहे. यासाठी विष्ठा सरळ जमिनीत पडणे किंवा गाडणे महत्त्वाचे असते.
यात्रा किंवा शिबिरांच्या वेळी चराचे संडास करताना विष्ठा जमिनीत गाडणे हेच तत्त्व वापरले जाते. विष्ठा जमिनीत गाडण्यासाठी दैनंदिन वापराची सोय करायची तर संडास हाच एक पर्याय आहे. यासाठी अनेक तांत्रिक पर्याय आहेत. मात्र त्यातली मूलतत्त्वे आधी समजायला पाहिजे. मूलतत्त्वे समजली की त्यातले तंत्रज्ञान सोयीप्रमाणे बदलून वापरता येईल. कोणत्याही साध्या संडासमध्ये निदान 3 मूळ घटक असतात. (अ) आडोसा, (ब) मळपात्र किंवा भांडे (क) खड्डा किंवा टाकी. थोडया प्रगत संडासमध्ये (ड) S पाईप किंवा कोंबडा आणि (इ) हवा-पाईप हे आणखी दोन घटक असतात. या प्रत्येक बाबतीत विविध तांत्रिक पर्याय आहेत. प्रत्येक पर्यायाला काही फायदेतोटे व मर्यादा असतातच. प्रत्येकाचा खर्च वेगवेगळा असतो. भारत सरकारच्या ग्रामीण विकास खात्याने स्वयंसेवी संस्थांच्या मदतीने शास्त्रीय पर्याय मांडले आहेत. याचा इथे आपण थोडक्यात विचार करू या.
लेखक : डॉ. श्याम अष्टेकर
(MBBS, MD community Medicine)
संदर्भ : आरोग्याविद्या
अंतिम सुधारित : 4/15/2020
यावर्षी खरीप हंगामात उशिरा पाऊस पडल्यामुळे ब-याच क...
कर्ण रोपण तंत्रज्ञान (Cochlear Implant) हे एक अत्य...
भात रोपांचे वय आठ ते बारा दिवसांचे म्हणजे रोपे दोन...
विविध सरकारी क्षेत्रांमध्ये सरकारी सेवांचे वितरण अ...