थीएसी

थीएसी

(चहा कुल). फुलझाडांपैकी (आवृतबीज, द्विदलिकित) एका कुलाचे नाव. यामध्ये सु. २३ वंश व ३८० जाती (जे. सी. विलिस यांच्या मते १६ वंश व ५०० जाती) अंतर्भूत असून त्या सदापर्णी वृक्ष किंवा क्षुपे (झुडपे) आहेत व त्यांचा प्रसार आशियातील उष्ण, उपोष्ण व डोंगराळ समशीतोष्ण प्रदेशांत आहे. पाने साधी एकाआड एक व चिवट; फुले अरसमात्र, एकलिंगी व द्विलिंगी, मंडलित किंवा सर्पिल–मंडलित. एकेकटी किंवा विरल मंजरीवर पानांच्या किंवा छदांच्या बगलेत अथवा फांद्यांच्या टोकांवर येतात.

संदले ४–७, मुक्त (सुटी) किंवा क्वचित युक्त (जुळलेली); प्रदले (पाकळ्या) ५, कमीअधिक सुट्या वा क्वचित युक्त; केसरदले अनेक मुक्त किंवा युक्त; किंजपुट ऊर्ध्वस्थ, कधी अधःस्थ, २–१० कप्प्यांचा व बीजके अनेक [⟶ फूल]. मृदुफळ बोंड किंवा अश्मगर्भीसारखे (आठळीयुक्त) शुष्क फळ असते.

फुलांची संरचना व शारीर (अंतर्गत अवयवांची रचना) यांतील साम्यावरून ह्या कुलाचे ⇨ डायलेनिएसी व गटिफेरी या कुलांशी नाते असून ⇨ रॅनेलीझ गणापासून डायलेनिएसी द्वारे हे थीएसी कुल अवतरले असावे, असे काही शास्त्रज्ञ मानतात. या कुलातील स्टेवर्शिया, कॅमेलिया, गॉर्डोनिया, टर्नस्ट्रोमिया इ. वंशांतील जाती शोभेकरिता लावतात. ⇨चहाची भारतात लागवड होते. यूर्या जॅपोनिका ही जाती भारतात आढळते. या वंशातील वनस्पतींच्या पानांत व खोडात कठककोशिका (कठीण आवरणाच्या पेशी) आढळतात.

थीएसी : चहा कुलातील कॅमेलिया वंशाच्या एका जातीचे फूल.

लेखक: जमदाडे, ज. वि.