सर्वसाधारणपणे मानसोपचार म्हणजे मानसिक विकारांचा उपचार; परंतु मानसचिकित्सा क्षेत्रातील व्याख्येनुसार, मानसिक विकारांचा, मानसशास्त्रीय पद्धतीने केलेला उपचार असा अर्थ होतो. कारण इतर अनेक उपचारपद्धती आहेत. उदा., मानसौषधी, भौतिक-शारीरिक उपचार, मानसशल्यचिकित्सा वगैरे. मानसोपचारासाठी उपचारज्ञ व रुग्ण यांचा उत्कट व दीर्घ संवाद अनेक बैठकीत चालतो.
यशस्वी उपचारासाठी दोघांत एक विशेष नाते (स्नेहबंध) निर्माण व्हावे लागते; त्यामुळे रुग्ण उपचारज्ञावर पूर्ण श्रद्धा ठेवतो व उपचारज्ञ रुग्णविषयी जबाबदार आस्था बाळगतो. ह्या मानसशास्त्रीय प्रक्रियेत, उपचारज्ञ हा समन्वेषण, पृथक्करण, विवरण, आश्वासन, सूचन, मार्गदर्शन, आधारदान व पुनर्शिक्षण ह्या मनोव्यापारांचा वापर करतो. मानसोपचार बहुधा मज्जाविकृती, व्यक्तिमत्त्व विकार, प्रासंगिक ताणप्रतिक्रिया, सौम्य कार्यिक चित्तविकृती आणि मनोशारीरिक विकार जडलेल्या रुग्णांना दिला जातो.
लेखक : र. वै. शिरवैकर
स्त्रोत : मराठी विश्वकोश
अंतिम सुधारित : 6/27/2020
मुंबई : तुम्ही आठवड्यात ४० तासांपेक्षा अधिक काम कर...
अकारण दुःखी मन, कशातही रस नसणे, निद्रानाश इतरांशी ...
या व्यक्तीच्या मनावर सतत तणाव असतो. अस्वस्थता, तणा...
दुरदर्शन सह्याद्री निर्मित या माहितीपटात मानसिक आघ...