पचनसंस्थेच्या लहान-मोठया आजारांत काही वेळा शौच (मल-विष्ठा) तपासणीची गरज भासते. विष्ठा तपासणीसाठी स्वच्छ बाटलीत अथवा प्लॅस्टिक पिशवीत नमुना घ्या. हा नमुना लवकरात लवकर तपासणीसाठी पाठवा.
विष्ठेची तपासणी करताना साध्या डोळयालाही काही गोष्टी समजतात. विष्ठेचा रंग, सैल घट्टपणा, रक्त, जंत, इत्यादी असल्यास दिसतातच. विष्ठेचा रंग पांढुरका असेल तर विशिष्ट प्रकारची कावीळ असण्याचा संभव असतो. रंग काळा असेल तर पचनसंस्थेत कोठेतरी रक्तस्राव झाला असण्याची शक्यता असते.
जंताचे निरनिराळे प्रकार (गोल जंत, टेपकृमी, इ.) दिसून येतील. लहान कृमी मात्र जरा काळजीपूर्वक पाहाव्या लागतात,
चिकट स्त्राव असेल तर विष्ठेला सैलपणा असतो. अशी विष्ठा संडासच्या भांडयाला चिकटून राहते.
विष्ठा सूक्ष्मदर्शकाखाली तपासताना त्यात जंतकृमींची अंडी, अमीबाचे कोश किंवा अमीबा किंवा जिआर्डियाच्या जिवंत हलत्या पेशी दिसू शकतात. पटकीचे वळवळणारे जंतूही सूक्ष्मदर्शकाखाली दिसू शकतात. (ही हालचाल पाहण्यासाठी शौचाचा द्रवरूप भाग तपासावा लागतो.)
लेखक : डॉ. श्याम अष्टेकर (MBBS, MD community Medicine)
संदर्भ : आरोग्याविद्या
अंतिम सुधारित : 6/6/2020
जीवोतक परीक्षा : (बायोप्सी). जिवंत शरीरातून घेतलेल...
सार्वजनिक रीत्या बोललेला, लिहिलेला किंवा मुद्रित झ...
क्ष-किरण (एक्स-रे) हे डोळयांना न दिसणारे किरण असता...
हिरडया निरोगी असतील तर दोन दातांच्या फटीमध्ये त्या...