অসমীয়া   বাংলা   बोड़ो   डोगरी   ગુજરાતી   ಕನ್ನಡ   كأشُر   कोंकणी   संथाली   মনিপুরি   नेपाली   ଓରିୟା   ਪੰਜਾਬੀ   संस्कृत   தமிழ்  తెలుగు   ردو

जास्त झोप कशामुळे येते?

अतिनिद्रा

आज आधुनिक जगात यशाची परिमाणे ही परफॉर्मन्सशी निगडीत आहेत. आपली कार्यक्षमता उत्तम असण्यासाठी ताजे, टवटवीत व शंभर टक्के जागे असणे आवश्यक असते. झोप छान झाली की पुढचा दिवस एकदम मस्त जातो. अतिनिद्रा या गटात मोडणाऱ्या व्यक्ती रात्री पुरेशा झोपूनही दिवसा मात्र झोपाळलेल्या असतात. 'नार्कोलेप्सी' हा विकार या गटात मोडतो. या विकारात मेंदूमध्ये हायपोक्रेटीन हे रसायन तयार करणाऱ्या मज्जापेशींची कमतरता निर्माण होते. यामुळे दिवसा जागे राहण्याच्या वेळीही झोप येऊ लागते. तसेच, रात्रीही इतरांपेक्षा जास्तच झोप येते.

काय आहे नार्कोलेप्सी?



निद्राशास्त्राचा शोध घेतला तर इसवीसन १८७७ मध्ये नार्कोलेप्सची वर्णने जर्मनीत केली आहेत. हे नाव गेलिनो या फ्रेंच शास्त्रज्ञाने इ. स. १८८० साली दिले. त्यात अशा व्यक्ती झोपेचा झटका आल्यासारख्या होऊन जागीच पडल्यासारखे वर्तन करतात. कारण त्यांचे संपूर्ण शरीर सैलावलेले असते. अतिनिद्रेचा विकार असणाऱ्या व्यक्तींना इतर निद्राविकारही असू शकतात. म्हणूनच हे निदान फार काळजीपूर्वक करावे लागते. झोपाळूपणाचा विकार असलेल्या व्यक्तींची समाजात पुष्कळदा गैरसमजामुळे चेष्टा केली जाते.
नार्कोलेप्सी या विकाराची सुरुवात पौगंडावस्थेत होते. या वयोगटातील मुले नववी किंवा दहावीत अशतात. 'नार्कोलेप्सी विथ कॅटाप्लेक्सी' अर्थात झोपाळूपणा व त्यासोबत येणारा स्नायूंचा लुळेपणा अशी दुहेरी बाधा असलेल्या व्यक्तींचा उभ्या उभ्या तोल जातो. हसता हसता अचानक तोंड उघडे राहून जाते. या कृती त्यांच्या नियंत्रणात नसतात. हा आजार जनुकीय कारणांमुळे होतो, असे पुरावे आता मिळाले आहेत.

उपचार



अतिनिद्रेच्या या विकाराचे निदान रात्रीच्या झोपेचे मापन म्हणजेच निद्रा अध्ययन करून त्यानंतर दिवसभर एक विशिष्ट चाचणी करून करता येते. दिवसा होणाऱ्या या चाचण्यांमध्ये मेंदूचा झोपाळूपणा नोंदवण्यात आला आहे. ठराविक निकषांप्रमाणे आलेखाचे मापन केले जाते. त्यानंतर उपचार सुरू होतात. या सर्व चाचण्या सुई किंवा इंजेक्शनचा वापर न करता केल्या जातात. त्यांना 'मल्टीपल स्लीप लेप्न्सी टेस्ट' असेही म्हणतात. दिवसा झोपाळूपणा असल्यास तो आळशीपणा नसून निद्राविकार आहे, यावर विचार होणे आवश्यक आहे. त्याचे निदान झाल्यास मानसिक, शारीरिक व व्यावसायिक दुष्परिणाम रोखता येतील.

 

स्त्रोत : महाराष्ट्र टाइम्स

 

अंतिम सुधारित : 8/24/2020



© C–DAC.All content appearing on the vikaspedia portal is through collaborative effort of vikaspedia and its partners.We encourage you to use and share the content in a respectful and fair manner. Please leave all source links intact and adhere to applicable copyright and intellectual property guidelines and laws.
English to Hindi Transliterate