लहान मुलांसाठी सर्वोत्तम आहार

पहिले सहा महिने बाळाला आईच्या दुधाशिवाय दुसरे काहीही देऊ नये. आईचे दुध हे बाळासाठी सर्वात शुद्ध, उत्तम व अमुल्य अन्न होय.

आईला भरपूर दुध येत नसल्यास काय करावे

• पहिले अन्न व पाणी घेऊन तिने बाळाला आपले स्तन चोखावयास देणे. असे केल्यास कित्येक वेळा दुध पुन्हा चालू होते.
• तेवढे करून दुध पूर्ण बंद झाले असेल, तर बाळाला बाहेरचे दुध चालु ठेवावे. यात गाय किंवा बकरीचे दुध सर्वात उत्तम.
• बाटलीने दुध पाजणे हे बाळाच्या दृष्टीने अत्यंत घातक आहे. बरेच वेळा अस्वच्छते मुळे उलटया, जुलाब होऊन बाळाच्या शरीरातील पाणी कमी होते. त्यामुळे बाळाचा मृत्यू देखील होवू शकतो.
• बाळासाठी दुध विकत घेणे परवडत नसेल तर तांदूळ, नाचणी, मका, पोहे इ. मध्ये वेगवेगळ्या डाळी व तूप घालून शिजवून भरडीसारखी करून पाजावे.
• बाळाला नुसती भाताची पेज देवून उपयोग नाही तर त्याबरोबर दाल व इतर कडधान्यासारखा जास्त प्रथिनयुक्त आहार दयावा. नुसत्या भातावर वाढलेली मुले अशक्त राहण्याचा संभव असतो.

विशेष सूचना

लहान मुलांच्या आहाराच्या बाबतीत ६ महिने ते १ वर्षाचा काळ अतिशय महत्त्वाचा असतो. याचे कारण म्हणजे कोणतेही पूर्व चिन्हे ण दिसत अगदी साध्या सुध्या सर्दीसारख्या आजाराच्या निमित्ताने सुद्धा कुपोषण होते.

स्त्रोत : पोषण आणि आहार : माहिती व शिक्षण मार्गदर्शक पुस्तिका, वॉटरशेड ऑगनायझेशन ट्रस्ट